ایمنی و بهداشت مواد غذایی از منظر اسلام

خلاصه فارسی

سابقه و هدف: ارتباط ‌غذا‌ با‌ سلامت ‌روح‌ و ‌جسم ‌از‌ مسائلی ‌است‌ که ‌در ‌جهان‌بینی ‌توحیدي ‌و ‌مکتب‌ اسلام ‌به‌ آن ‌اشاره ‌شده ‌است. ‌آيۀ ‌«وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآَنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ»‌ مؤید اثر‌گذار‌‌ی آموزه‌‌های ‌دینی در ‌مفهوم‌ ایمنی ‌غذایی ‌است. هدف ‌اين‌ مطالعه بررسي رهنمودهاي‌ قرآني ‌در‌ زمینۀ ‌ایمنی‌ و‌ بهداشت مواد‌ غذایی ‌از ‌منظر ‌اسلام ‌بود. روش کار: ‌این ‌مطالعۀ‌ مروری‌ با‌ هدف ‌تحقيق ‌در‌ نظام ‌‌سلامت ‌از ‌طریق‌ بررسی‌های کتابخانه‌‌ای ‌منابع معتبر‌ و‌ آموزه‌‌های ‌دینی، ‌بر‌گزيده‌‌اي ‌از‌ آيات ‌قرآني‌، احاديث‌ معتبر ‌معصومان‌ (ع)‌، ‌تفاسير ‌قرآني ‌مهم و کتاب‌هايي ‌در‌ شرح ‌احاديث ‌و روایات ‌مرتبط ‌با‌ بهداشت‌ و ‌ایمنی ‌مواد ‌غذایی ‌در‌ پايگاه‌هاي ‌اطلاعاتي ‌ملي‌ و ‌بين‌‌المللي؛ ‌با‌ اتکا‌ بر ‌ابزار ‌گردآوری، مطالعه، ‌تفحص‌ و ‌تعمق و ‌‌با‌ الهام‌‌گيري‌ از‌ آموخته‌هاي ‌حکيمان تمدن ‌اسلامي ‌به‌ رهنمودهاي ‌ایمنی‌ و‌ بهداشت ‌مواد‌ غذایی‌ انجام ‌شد.‌ پس ‌از دسته‌‌بندی، ‌تجزیه‌ و ‌تحلیل و‌ یکپارچه‌سازی ‌نتایج‌ گزارش ‌شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند. یافته‌ها: حدود ‌۲۵۰ ‌آیۀ‌ قرآنی ‌و ‌ده‌ها ‌روایت ‌از ‌معصومان ‌(ع) ‌بـر ‌اهمیت ‌غـذا‌ و ‌تغذیه‌ دلالت ‌می‌کند. در قرآن‌ کریم‌ ‌۴۸‌ بار ‌واژۀ‌ طعام، ‌۱۰۷ ‌بار ‌واژۀ‌ اکل ‌و ‌۳۹‌ بار‌ ‌واژۀ شراب آورده ‌شده‌ که‌ در‌ آیات‌ مرتبط ‌با طعام، ‌شش بار ‌به حلال ‌بودن‌ غذاها‌ ‌اشاره؛ و‌ در ‌تفاسیر ‌مختلف ‌به اهمیت ‌تغذیۀ جسم ‌در ‌روح‌ ‌تأکید ‌شده است. نگرش ‌به‌ غذا ‌به‌‌عنوان‌ آیه‌ای‌ در شناخت‌ خدا، ‌باورمندی ‌به ‌رازقیت ‌الهی،‌ برخورداری ‌از نیت ‌الهی در ‌مصرف،‌ ادای‌ حقوق نیازمندان ‌به ‌هنگام مصرف،‌ پاکیزگی ‌غذا، تنوع غذایی،‌ التزام ‌به‌ غذای‌ حلال و پرهیز‌ از ‌غذای ‌حرام ‌مهم‌ترین راهبردهای‌ نگرشی‌ و‌ رفتاری ‌ایمنی‌‌ غذایی‌ با‌ نگاه ‌اسلامی ‌است. ‌به‌علاوه، از ‌مهم‌ترین ‌نتایج‌ التزام راهبردهای ایمنی ‌غذایی،‌ کرامت‌ انسان‌ شمرده ‌شده ‌است. نتیجه‌گیری: از‌ آنجا‌ که‌ در‌ آموزه‌‌های ‌وحیانی، ‌تغذیۀ ‌سالم شامل جنبه‌‌های‌ جسمی،‌ روانی، ‌معنوی‌ و‌ اجتماعی است؛ ضروری ‌است‌ ‌سیاست‌‌گذاران ‌عرصۀ‌ سلامت‌ به ‌رویکرد ‌تغذیه‌‌ای اسلام ‌‌توجه کنند ‌تا سلامت ‌همه‌جانبۀ واقعی ‌یا ‌جامع‌‌نگر‌ در‌ جامعه‌ حاصل ‌گردد.

عنوان انگليسی

Food Safety and Health from the Perspective of Islam

خلاصه انگلیسی

Background and Objective: The relationship between food and the health of the soul and body is one of the issues mentioned in a monotheistic worldview including Islam. The verse "And We send down of the Qur'an that which is healing and mercy for the believers" confirms the influence of religious teachings in this respect. This study examines the Qur'anic guidelines on food safety and hygiene. Methods: This review study investigates into the health system through library reviews of authentic sources, religious teachings, Quranic verses, authentic statements from the infallibles (Imams and the prophet), important Qur'anic commentaries, statements and books on nutrition on national and international databases. After categorization, the results were analyzed and integrated. The authors declared no conflict of interest. Results: About 250 Qur'anic verses and dozens of statements from the infallibles point to the importance of food and nutrition. The Holy Qur'an mentions the word “food” 48 times, the word “eating” 107 times, and the word “drink” 39 times. In the verses related to food, it has been mentioned six times that food should be Halal, and in various interpretations, the importance of nourishing the body is emphasized. Attitude to food as a sign in knowing God, believing in divine generosity, enjoying divine intent, asserting the rights of those in need, clean eating, having a balanced diet, adhering to halal food, and avoiding forbidden foods are the most important attitudinal and habitual strategies related to food safety. In addition, human dignity is one of the most important outcomes of adhering to Islamic food safety strategies. Conclusion: Since in revelatory doctrines, a healthy diet involves physical, mental, spiritual and social aspects of human life, it is essential that health policy makers consider the Islamic nutritional approach to achieve a true universal health.

Document Downloads