بررسی تاثیر برنامه های خود مراقبتی مادران بر آگاهی آنها در مورد عوامل خطر و عوارض ناشی از آن در دوران بارداری در شهر اردبیل در سال 88-87

خلاصه فارسی

مرگ هر زن به دليل عوارض بارداري و زايمان براي او وخانواده اش ، به منزله ظلم اجتماعي است و ريشه در ناتواني دسترسي نابرابر به شغل ، منابع مالي ، مراقبتهاي اوليه بهداشتي و ساير منابع دارد. نسبت مرگ ومير مادران ( MMR ) درجمهوري اسلامي ايران از240 در صد هزار تولد زنده در سالهاي قبل از انقلاب به حدود 37 در صد هزار تولد در سال 1375 كاهش يافته است. بي ترديد كاهش اين شاخص مهم، مديون توسعه عمومي كشور مانند توسعه راه ها، بهبود وسايل ارتباط جمعي( راديوو تلويزيون و مخابرات)، ارتقاي كيفيت خدمات تشخيصي و درماني، افزايش سطح سواد مردم، افزايش دسترسي روستاها به شهر، تغيير باورها و الگوي زندگي مردم و در نهايت احداث و راه اندازي شبكه هاي بهداشتي و درماني در كشور بوده است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر برنامه های خودمراقبتی مادران بر آگاهی آنها در مورد عوامل خطر و عوارض ناشی از آن در دوران بارداری بوده است. طبق برنامه جديد مراقبت هاي ادغام يافته سلامت مادران، هر مادر بطور روتين 8 بار توسط پرسنل بهداشتي و يكباردر ابتداي بارداري توسط پزشك معاينه كلي مي شود. در صورتيكه مادر در طول دوران بارداري دچار مشكل شود و نياز به ويزيت پزشك يا مراقبت ويژه باشد بر اساس راهنماييهاي بوكلت برنامه های ادغام یافته مادران، نحوه مراقبتهاي بهداشتي مشخص مي گردد. هر چند اين برنامه ها منجر شده كه مراقبت و معاينات مادران مرتب و در نهايت از مورتاليته و موربيديته ناشي از بارداري بكاهد ولي آگاهي و خود مراقبتي مادر، برنامه ي موثر و جديدي خواهد بود كه باعث توانمندي مادر مي شود. در اين طرح مداخله ای، 175نفر بعنوان گروه هدف و 175 نفربعنوان گروه شاهد انتخاب شدند .زنان باردار و با سواد که جهت دریافت مراقبت های بارداری به مراکز بهداشتی مراجعه کردند بعد از تایید بارداری به عنوان گروه مورد انتخاب شده و به همان تعداد زنان بارداری که به همان مرکز بهداشتی مراجعه کرده بودند و تحت مراقبت های روتین قرار گرفته به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند و برای گروه مورد آموزش ویژه خود مراقبتی در خصوص علائم خطر بارداری و شکایات شایع این دوران و نحوه برخورد با موارد فوق داده شده و از مادر خواسته شد که در صورت بروز هر کدام از علایم ذکر شده در کارت خود مراقبتی علامت بزند (علایم خطر با رنگ قرمز نشانه مراجعه فوری و رنگ زرد نشانه مراجعه غیر فوری مادر و رنگ سبز نشانه سالم بودن مادر می باشد) و مطابق آموزش های داده شده رفتار نماید. قبل و بعد از طرح برای هر فرد چک لیست تکمیل شده و درصد آگاهی قبل و بعد خود مراقبتی سنجیده شد. نتایج حاصل از طرح نشان داد که مادران گروه مورد به راحتی به سئوالات جواب دادند و آگاهی زیادی نسبت به مشکلات پیدا کرده بودند به طوریکه در پاسخگویی به علایم خطر دوران بارداری 75 درصد گروه مورد پاسخ های مطلوب در پست تست داشته در حالیکه تنها 53 درصد گروه شاهد به این پرسش ها پاسخ داده اند در مورد پاسخ دهی به علایم پس از زایمان نیز گروه مورد 55 درصد و گروه شاهد 34 درصد پاسخ مطلوب دادند اگاهی مادران در مورد حاملگی پرخطر نیز بالاتر از گروه شاهد بوده است. در خصوص وضعیت نوزاد بعد از تولد عوارضی که میتواند مربوط به مراقبتهای دوران بارداری باشد مانند نارسی ،تولد نوزاد کم وزن در گروه مورد صفر در حالیکه در گروه شاهد مشاهده گردید در نهایت با اجرای برنامه های خود مراقبتی می توان با کاهش علایم و عوارض خطر بارداری از میزان مرگ و میر مادران بارداری کاست.

Document Downloads