لیشمانیوز احشایی (کالاآزار) در استان اردبیل

خلاصه فارسی

لیشمانیوزها که در شمار بیماریهای مشترك انسان وحیوانات هستند در تمام نقاط جهان وجود دارند . عامل بیماریزای لیشمانیوز نوعی تك یاخته به نام انگل لیشمانیا از راسته کینتوپلاست داران است که بر حسب محیط زندگی خود به دو شکل بدون تاژك آزاد )آماستیگوت یا جسم لیشمن( و تاژکدار )پروماستیگوت( دیده می شود. این انگل در مهره داران در درون سلول های بیگانه خوار تك هسته ای زندگی می کند و تکثیر می یابد. لیشمانیوزها عموما توسط گونه های پشه خاکی در دنیای جدید Lutzomyia ودر دنیای قدیم Phlebotomus منتقل می شوند) 1،2 (. تقریبا 30 گونه انگل لیشمانیا وجود دارد که 21 گونه ازآنها قادر به آلوده کردن انسان هستند. بیماری لیشمانیوز در انسان به چهار فرم: جلدی ،جلدی مخاطی ،جلدی منتشره و احشایی بروز می کند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در 101 کشور بیماری لیشمانیوز بومی است و بیش از 350 میلیون نفر در معرض خطر ابتلا هستند، تعداد مبتلایان به لیشمانیا حدود 12 میلیون نفر تخمین زده شده است. سالانه 2 میلیون مورد جدید لیشمانیوز اتفاق می افتد که حدود 5 / 0 میلیون نفر آنها مبتلایان به کالاآزار و 5 / 1 میلیون مبتلایان به لیشمانیوز جلدی تخمین زده شده است ) 3( . در ایران تاکنون 53 گونه پشه خاکی گزارش شده است که 34 گونه مربوط به جنس فلبوتوموس و 19 گونه مربوط به جنس سرژنتومیا می باشد ) 4(. لیشمانیوز احشایی در کشور ایران از نوع مدیترانه ای بوده و عامل بیماری Leishmania infantum می باشد که اکثرا در کودکان زیر 10 سال مشاهده می گردد. ناقل بیماری گونه های مختلفی از پشه خاکی ها ی جنس فلبوتوموس بوده و مخازن سگ و سگ سانان وحشی ، شغال و روباه و گرگ می باشد.سگهای اهلی بعنوان مخازن اصلی در ایران شناخته شده هستند. بیشترین موارد کالاآزار در ایران در سنین 1-2 سال مشاهده می شود . موارد بیماری بصورت تك گیر در اکثر استانهای کشور از جمله تهران، خراسان ، زنجان ، قم ، ایلام ، کرمان ، لرستان ، هرمزگان ، خوزستان ، بوشهر ، نیشابور ، قم ، بم ، کرمانشاه ، کهکیلویه و بویراحمد ، البرز و همدان گزارش شده است . اما در حال حاضر بیماری کالاآزار در 3 استان کشور بیشتر بصورت آندمیك دیده می شود. استان اردبیل ) شهرستانهای مشگین شهر و گرمی وشهر اردبیل ( ، استان فارس ) شهرستانهای جهرم ، فیروزآباد ، قیر و کارزین( و استان آذربایجان شرقی )شهرستانهای اهر ، آذرشهر و کلیبر( ( 5،6،7،8 (. مطالعات مختلف در مناطق مختلف ایران بخصوص در مناطق آندمیك که صورت گرفته است نشان می دهد که بیماری بیشتر در شمال غرب کشور از اول وجود داشته است بصورتیکه در یك بررسی در بین سالهای 1363 تا 1368 که در شمال غرب ایران در استانهای اردبیل و آذربایجان شرقی صورت گرفته است 600 مورد بیماری شناسایی شده است که در طول این 4 سال مطالعه 520 مورد فقط در شهرستان مشگین شهر استان اردبیل اتفاق افتاده است. اما طبق آمارها تا سال 1371 تعداد 1800 مورد کالاآزار در استانهای اردبیل و فارس گزارش شده است . طبق بررسی ها از تمام استانهای ایران کالاآزار گزارش می شود. از سال 1328 که 6 اولین بیماری گزارش شده است در ایران تا سال 1376 در حدود 5244 مورد بیماری کالاآزار گزارش شده است که 2280 مورد مربوط به استان اردبیل ، 2020 مورد استان فارس و 175 مورد مربوط به استان آذربایجان شرقی می باشد. طبق آمار مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت در فاصله سالهای 1377 تا پایان 1385 تعداد 2056 مورد کالاآزار در کشور رخ داده است که 615 مورد آن مربوط به استان اردبیل می باشد. از سال 1385 تا سال 1390 طبق گزارش وزارت بهداشت تعداد موارد به 650 مورد در کشور می باشد که تعداد 139 مورد در سال 1385 ، 147 مورد در سال 1386 ، 128 مورد در سال 1387 ، 81 مورد در سال 1388 ، 95 مورد در سال 1389 و 60 مورد درسال 1390 گزارش شده است و از بین استانهای کشور 101 مورد از استان اردبیل در طول 5 سال 1385 تا 1390 گزارش شده است و در این بازه زمانی از فارس 159 مورد بیماری ، 95 مورد از آذربایجان شرقی ، 44 مورد از خراسان شمالی گزارش شده است ) 9،10،11،12 (. یکی از مهمترین فاکتورهای تاثیر گذار بر روشهای کنترل یك بیماری منتقله بوسیله ناقلین آشنایی کامل از وضعیت اپیدمیولوژیکی بیماری شامل ناقلین ، مخازن و عامل بیماری می باشد و شناخت اکولوژی ناقلین و مخازن و عامل و فاکتورهای محیطی و آب و هوایی می تواند یك سیمای کلی از جنبه های اپیدمیولوژیکی بیماری در یك منطقه در اختیار محقق قرار دهد. استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ) GIS ( یك فن آوری جدید در مطالعات بیماریهای منتقله بوسیله بندپایان) VBDs ( مانند VL بوده و باعث تحولات چشمگیری در تفسیر داده ها و تصمیم گیری شده است. با استفاده از فناوری جغرافیایی ، محققان در حال حاضر این امکان را دارند که از گسترش جهانی بیماری و وسعت آن سریعتر با خبر شده و مناطق پرخطر بیماری را شناسایی کرده و نظارت نمایند و مداخلات محیطی لازم را انجام دهند. براین اساس بین سیکل زندگی بیماری VL و فاکتورهای محیطی دخیل در آن از نظر پراکندگی جغرافیایی و نسبت آنها با بیماری ارتباط بالایی وجود دارد . استفاده از فن آوری های فضایی فرصت های جدیدی را برای ارزیابی سریع از مناطق آندمیك بیماریها ، برآورد دقیق و قابل اعتمادی از جمیعت در معرض خطر ، پیش بینی پراکندگی بیماری در مناطقی که فاقد اطلاعات بوده و یا صعب العبور هستند، جهت تعیین استراتژی مناسب برای کنترل و پیشگیری از بیمارها در این مناطق در اختیار محققین قرار می دهد. با استفاده از GIS و MaxEnt ارتباط لیشمانیوز احشایی با عوامل محیطی و اکولوژی و میزبان و ناقل سنجیده می شود بطوریکه در ایتالیا در طول یك مطالعه 18 ساله که به بررسی وضعیت لیشمانیوز احشایی در آن کشور پرداخته اند افزایش عمومی بیماری را با سطح سیستم ایمنی فرد بیمار و متاثربودن فرد از وضعیت اجتماعی منطقه آندمیك که بیماری در آن پراکنده است مرتبط می دانند. سودمندی استفاده ازاین نرم افزارها برای تولید اطلاعات بسیار مهم در مورد توزیع و پراکندگی فضای کاربری و دسته بندی اراضی با تاکید بر نوع رده های پوشش گیاهی و سایر اطلاعات یك شاخص مهم است که مناطق پر خطر برای شیوع کالاآزار را می توان شناسایی و با استفاده از GIS آنها را الویت بندی کرد.برای فهمیدن و پیش بینی اینکه طغیانهای ناشی از بیماریها که در سیستم بهداشتی بسیار تاثیر گذار هستند در کجا اتفاق می افتند می 7 توان از مدلهای نیچ اکولوژیك 1 و ترسیم نقشه های مختلف با GIS استفاده نمود . همچنین از مدل نیچ اکولوژیکی برای فهمیدن حضور یك بیماری در یك مکان خاص استفاده می شود. در واقع این مدل در پیدا کردن پاسخ به سوالات اکولوژیك و پراکندگی بیماریهایی هست که پتانسیل اپیدمی شدن را دارند و این روش به ما کمك می کند تا بتوانیم یك نقشه خوب برای مقابله با بیماری طراحی نماییم. با توجه به اینکه تاکنون در مورد ناقلین ، مخازن اصلی )سگهای اهلی ( و موارد بیماری در انسان در کل مناطق استان اردبیل مطالعه ای صورت نگرفته است و نیچ اکولوژی ناقلین اصلی و ارتباط آنها با متغیرهای آب و هوایی و محیطی صورت نگرفته است لذا به منظور ت

عنوان انگليسی

Visceral leishmaniasis (kala-azar) in Ardabil province

خلاصه انگلیسی

Arthropod-Borne diseases are one of the most important public health problems, so that over than one-third of the infectious diseases are transmitted by insect vectors. Leishmaniasis are complex vector-borne diseases caused by Leishmania spp. The disease with a wide spectrum of clinical manifestations ranging from a self-healing skin lesion to lethal form of visceral disease have been reported from over 101 countries and over 350 million people are at risk of contracting the disease. The most important vectors of leishmaniases in the Old World are sand flies of genus Phlebotomus while in the New World Lutzomyia spp transmit the disease. Visceral leishmaniasis or kala-azar is the most dangerous form of this group of diseases, because lack of timely treatment could kill patients.The Mediterranean type of the disease exists in Iran, caused by Leishmania infantum and domestic dogs and other wild canines are the reservoirs. Although about 100-300 human new cases are reported every year from different areas of Iran. the main foci are in northwestern part, especially Ardabil province . Children under 5 years old are included over 89 percent of patients in the endemic areas of VL in Iran . The most important endemic areas in Iran include the provinces of Ardebil, Fars, Bushehr and East Azarbaijan, Lorestan, Khuzestan and Bushehr.So far in Iran, 53 species of sand flies (43 species of probable species and 10 definite vector species) have been reported from phlebotomises.Using of geographic information system (GIS) is a new technology in the study of diseases transmitted by arthropods (VBDs) such as VL, causing significant changes in data interpretation and decision-making on disease control . Geographical approach will be useful to better understanding of spatial distribution of disease, to better analyzing of the infection data, to correlate their occurrence with climate and environmental variables and to identify and predict the high risk areas. In this study, entomological studies were started from the 1st of May to the middle of November, and the sand flies were collected from 30 studied areas in the Ardabil province by using of sticky traps and idntifided. Arc Map 10.3 software and MaxEnt3.3.3 software were used to prepare dispersion maps and determine risk analysis. For reservoirs (domestic dogs), 23 (1994-2016) official study was conducted in different regions of the province, in which reservoir dogs were investigated using the DAT laboratory method. For human cases, villages with three or more than 3 cases of VL were diagnosed and treated from 2001 to 2015. A total of 347 positive cases of kala-azar have been recorded in the past 15 years across the province, the maximum cases were observed in Meshkinshahr (59.1%) and Germi (23.1%) and the minimum cases were reported in Namin (1.2%) . A total of 2794 sand flies were collected and identified, of which 33% belonged to the Larrossius group. The jackknife test results for modeling sand flags, human cases and domesticated dogs show that: Among the environmental and climate variables, slope, NDVI, aspect , seasonal rainfall and seasonal temperature, the greatest effect on the distribution of sand flies and the probability of presence of parasites in reservoirs and humans. According to the analysis with these software, three regions are considered as high risk areas in province of the probability of presence of parasites in humans and reservoirs and in the possibility of presence of the main vectors (Meshgin shahr, Ardabil and Garmi). The probability of the presence of Leishmania infantum in humans and dogs and the probability of the presence of Larrossious group sand flies in them is more than 70%.

Document Downloads