بررسی شیوع خطاهای حین کار و کیفیت درمان ریشه‌ی دندان‌های مولر دائمی مندیبل توسط تصاویر (Cone Beam Computed Tomography (CBCT در اردبیل در سال 2018

خلاصه فارسی

سابقه و هدف درمان‌های کانال ریشه یکی از شایع‌ترین درمان‌های دندانپزشکی بوده و دندانپزشکان باید توانایی انجام مناسب آنها را داشته باشند. همزمان، بروز برخی خطاها در این درمان‌ها ممکن است پیش‌آگهی درمان را بدتر نماید، هرچند این خطاها بعضاً غیرقابل اجتناب هستند. این تحقیق با هدف تعیین شیوع خطاهای حین کار و کیفیت درمان‌های ریشه‌ی مولرهای دائمی فک پائین انجام شده توسط دندانپزشکان شهر اردبیل توسط تصاویر cone-beam computed tomography (CBCT) در سال 2018 انجام شد. مواد و روش‌ها تحقیق با روش توصیفی-مقطعی روی 328 نفر (182 زن، 146 مرد) دارای تصاویر CBCT از دندان‌های مولر مندیبل (90 مولر اول راست، 80 مولر اول چپ، 72 مولر دوم راست و 86 مولر دوم چپ) و با سابقه‌ی دریافت درمان‌های اندو در دو مرکز خصوصی رادیولوژی در شهر اردبیل انجام شد. مولرهای مندیبل موجود در تصاویر CBCT در سه بعد ساجیتال، کرونال و اگزیال از نظر خطاهای طول پرکردگی کانال‌ها، تراکم پرکردگی (حباب)، کانال‌های یافت نشده، وجود وسیله‌ی شکسته، پرفوریشن اپیکالی، استریپ پرفوریشن، لج، ترانسپورتیشن، شکستگی ریشه، تحلیل ریشه و وجود ضایعه‌ی آپیکالی زیر نظر یک متخصص رادیولوژی و یک متخصص اندو و توسط دانشجوی سال آخر دندانپزشکی ارزیابی شدند. فراوانی (تعداد) و درصد خطاهای حین درمان‌های ریشه به صورت کلی و برحسب وقوع در کانال‌های مختلف دندان‌ها محاسبه و گزارش شد. توزیع فراوانی خطاها به تفکیک جنس بیمار و نوع دندان مولر با آزمون chi-square مورد قضاوت آماری قرار گرفت. یافته‌ها خطای underfilling در 114 دندان (34/8‌%)، کانال یافت نشده در 57 دندان (17/4‌%)، overfilling در 55 دندان (16/8‌%)، تراکم پرکردگی (حباب) در 47 دندان (14/3%)، پرفوریشن آپیکالی در 24 دندان (7/3‌%)، خطای ترانسپورت در 20 دندان (6/1‌%)، لج حین درمان در 14 دندان (4/3‌%)،‌ وسیله‌ی شکسته شده در 10 دندان (3/0‌%)، شکستگی ریشه در 4 دندان (1/2‌%) و ‌ استریپ پرفوریشن در 2 دندان (0/6‌%) گزارش گردید. همچنین، علائم تحلیل ریشه در 18 دندان (5/5‌%) و ضایعات آپیکالی هم در 151 دندان (46/0‌%) گزارش شد. فراوانی شکستگی ریشه در زنان بیشتر از مردان (2/7‌% در برابر 0‌%) بوده (p<0/05) ولی در سایر موارد، تفاوت‌های معنی‌داری از نظر فراوانی خطاهای مختلف در دو جنس دیده نشد. همچنین، فراوانی خطای underfilling در مولرهای اول راست، مولرهای اول چپ، مولرهای دوم راست و مولرهای دوم چپ به ترتیب برابر 37/8‌%، 20/0%، 47/2‌% و 34/9‌% (با تفاوت‌های معنی‌دار، p<0/05)؛ فراوانی کانال یافت نشده در این دندان‌ها به ترتیب برابر 13/3‌%، 12/5‌%، 30/6‌% و 15/1‌% (با تفاوت‌های معنی‌دار، p<0/01) و فراوانی خطای ترانسپورت در آنها برابر 10/0‌%، 3/8%، 9/7% و 1/2‌% (با تفاوت‌های معنی‌دار، p<0/04) بوده و در سایر موارد، تفاوت‌های معنی‌داری از نظر فراوانی خطاهای مختلف برحسب نوع دندان‌ها دیده نشد. نتيجه‌گيري در مجموع، خطاهای شایع درمان‌های کانال ریشه در دندان‌های مولر مندیبل شامل underfilling، کانال یافت نشده و overfilling بوده و برای کاهش فراوانی این خطاها، ضروری است دندانپزشکان آموزش‌های بیشتری در این باره دریافت کرده و کیفیت درمان‌های خود را ارتقاء بخشند.

عنوان انگليسی

Cone-Beam Computed Tomographic Analysis of the Iatrogenic Errors Incidence and the Quality of Root Canal Treatments in the Mandibular Permanent Molars in Ardabil city-2018

خلاصه انگلیسی

Background and Aim Root canal therapies are of the most prevalent treatments in dentistry which should be done accurately by the dentists and endodontists. In addition, the incidence of iatrogenic errors make the prognosis of the treatments poorer, however, some of them are unavoidable. This study assessed the quality of endodontic treatments and the incidence of iatrogenic errors in these treatments perfomed by the dentists of Ardabil city by means of cone-beam computed tomography (CBCT) on 2018. Materials and Methods In a descriptive cross-sectional trial, 328 patients (182 females, 146 males) having CBCT images of their mandibular molars (90 right 1st molar, 80 left 1st molars, 72 right 2nd molars and 86 left 2nd molars) taken at 2 private radiology centers at Ardabil city were included. The patients' mandibular molars have received root canal therapies. Mandibular molars were assessed on the sagital, coronal and axial dimensions of CBCTs regarding iatrogenic errors of underfilling, overfilling, filling density, unknown canals, broken instrument, apical perforation, strip perforation, ledge, transportation, root fracture, root resorption, and the presence of apical lesions. The assessments were done by a final year dental student under the supervision of a radiologist and an endodontist. The frequency and percent of the errors were reported totally and regarding their incidence in different canals of the molars. The errors' prevalence were statistically analyzed by chi-square test in terms of patients' gender and molar types. Results Underfilling was seen in 144 (34.8%) teeth while the errors of undiscovered canal, overfilling, filling density, apical perforation, transportation, ledge, broken instrument, root fracture and strip perforation were seen in 57(17.4%), 55(16.8%), 47(14.3%), 24(7.3 %), 20(6.1%), 14 (4.3%), 10(3.0%), 4(1.2%) and 2 (0.06%) respectively. Furthermore, the symptoms of root resorption and apical lesions were seen in 18 (5.5%) and 151 (46.0%). The incidence of root fracture in females was higher than males (2.7% vs. 0%; p<0.05) while no other significant differences were noted regarding the incidence of other iatrogenic errors between males and females. Again, different significant rates of iatrogenic errors were seen in right and left 1st molars and also right and left 2nd molars regarding underfilling (37.8%, 20.0%, 47.2 % anmd 34.9%; p<0.005); undiscovered canal (13.3%, 12.5%, 30.6% and 15.1%; p<0.01) and transport (10.0%, 3.8%, 9.7% and 1.2%; p<0.04). No other significant differences were noted about other iatrogenic errors among molars types. Conclusion The most prevalent iatrogenic errors in the root canal treatments done in the mandibular permanent molars were underfilling, undiscovered canal and overfilling. In order to decrease the frequency of these errors, it is necessary for the dentists to receive more education in this field and improve the quality of their treatments.

Document Downloads