بررسی مقایسه ای تغییرات ضخامت دیواره ای شریان کاروتید و شاخصهای بالینی وآزمایشگاهی آترواسکلروز سیستمیک در بیماران مبتلا به دیابت شیرین 2 مراجعه کننده به درمانگاه دیابت بیمارستان امام خمینی اردبیل از اسفند ماه 1388 تا خرداد ماه 1389

خلاصه فارسی

مقدمه: دیابت شیرین در آینده ی نزدیک تبدیل به سردسته ی علل مرگ در سطح جهان خواهد شد. از علل اصلی مرگ در طی این بیماری حوادث عروقی هستند که خود اساساً از پدیده ی آترواسکلروز منشأ می گیرند. آترواسکلروز تحت اثر عوامل خطر متعددی از جمله بیماری دیابت و هیپرگلیسمی ناشی از آن تشدید می شود. در کنار عوامل خطر مختلف بالینی و آزمایشگاهی مانند جنس مذکر،مصرف سیگار، فشار خون بالا، دیس لیپیدمی و چاقی که برای آترواسکلروز توصیف شده اند، توجه خاصی به بررسیهای تصویربرداری جهت تصویرسازی از مراحل مختلف تکوین آترواسکلروز شده است. یکی از این روشها بررسی تغییرات ضخامت اینتیما- مدیای شریانهای کاروتید(IMT) است که ارتباط آن با عوامل خطر قلبی- عروقی و حوادث عروقی در مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه میزان IMT در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 در درمانگاه دیابت بیمارستان امام خمینی شهر اردبیل و ارتباط آن با تعدادی از شاخصهای بالینی و آزمایشگاهی آترواسکلروز سیستمیک مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روشها: در این مطالعه نمونه ای تصادفی از بیماران دیابتی نوع 2 مراجعه کننده به درمانگاه دیابت شامل 100 نفر مورد بررسی قرار گرفت. طی پرسشنامه ی طراحی شده شاخصهای بالینی و آزمایشگاهی آترواسکلروز سیستمیک ثبت شد. درجه ی شدت یا خطر نسبی آترواسکلروز بر اساس مثبت بودن 5 و یا تعداد بیشتری از 8 عامل خطر آترواسکلروز مرتبط با شاخصهای بالینی و آزمایشگاهی آترواسکلروز (شامل جنسیت(مرد)، مصرف سیگار، عدم فعالیت ورزشی منظم، استرس شدید و افسردگی، دیس لیپیدمی، کیفیت نامناسب کنترل گلوکز خون، چاقی و فشار خون بالا) در هر بیمار، تعیین شد. سپس IMT در شش محل سیستم کاروتید شامل کاروتید مشترک، بولب کاروتید و کاروتید داخلی در دو سمت چپ و راست توسط اولتراسونوگرافی محاسبه شد. دو مقدار میانگین حاصل از اندازه گیری IMT در شش محل اندازه گیری و محل دو بولب کاروتید محاسبه شد. شدت افزایش این دو مقدار نسبت به IMT نرمال محاسبه شده برای سن هر بیمار دسته بندی شد. میزانهای دسته بندی شده ی IMT و شاخصهای بالینی و آزمایشگاهی آترواسکلروز جهت تحلیل آماری و مقایسه جمع آوری شده و با نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج: از نمونه ی مورد مطالعه،41 نفر مرد و 59 نفر زن بوده و بیماران بین سنین 33 تا 87 سالگی قرار داشتند. میانگین سنی بیماران 5/58 سال بود. در این مطالعه بیش از %80 افراد دارای میزان IMT بالاتر از حد نرمال بودند. قوی ترین روابط بین عوامل خطر آترواسکلروز و شدت افزایش IMT به ترتیب مربوط به جنس مرد، مصرف سیگار، عدم فعالیت ورزشی منظم، استرس شدید و افسردگی، دیس لیپیدمی و کیفیت نامناسب کنترل گلوکز خون بود. در مقابل وجود فشار خون بالا و چاقی رابطه ی معناداری با شدت افزایش IMT نداشتند. درجه ی شدت یا خطر نسبی آترواسکلروز رابطه ی قویاً معناداری با شدت افزایش IMT داشت. نتیجه گیری: به نظر می رسد بیماری دیابت اثر عمده ای بر روی افزایش IMT نسبت به میزان نرمال داشته باشد. به علاوه نقش قابل توجه جنسیت، مصرف سیگار، عدم فعالیت ورزشی منظم و استرس شدید روانی و افسردگی در افزایش IMT مشخص گردید. این مطالعه همچنین همراهی قابل توجه میزانهای افزایش یافته ی IMT با تعداد بالاتر عوامل خطر آترواسکلروز را نشان داد. فقدان رابطه بین فشار خون بالا و چاقی با شدت افزایشIMT می تواند به دلیل استفاده ی گسترده از داروهای کنترل فشار خون بالا و شیوع بالای چاقی در بیماران دیابتی نوع 2 باشد.

عنوان انگليسی

Comparative study of carotid intima-media thickness and clinical and laboratory markers of systemic atherosclerosis in type 2 diabetic patients in diabetes clinic of Imam Khomeini Hospital, Ardebil, Iran

خلاصه انگلیسی

Introduction: Diabetes mellitus will be the leading cause of death worldwide in near future. Among the major causes of mortality on the course of diabetes are vascular incidents which basically arise from atherosclerosis. Atherosclerosis can be accelerated under influence of various risk factors among which are diabetes and ensuing hyperglycemia. In addition to various clinical and laboratory risk factors such as male sex, smoking, hypertension, dyslipidemia, and obesity that have been described for atherosclerosis, there has been a remarkable consideration for imaging techniques that can visualize atherosclerosis at different stages of its formation. Among these techniques is assessment of intima-media thickness (IMT) of carotid arteries whose relationship with cardiovascular risk factors and vascular incidents has been subject to several studies. In this study carotid IMT of type 2 diabetic patients and its relationship with a number of clinical and laboratory markers of systemic atherosclerosis has been investigated. Methods and Materials: A random sample of 100 type 2 diabetic patients who referred to diabetes clinic of Imam Khomeini Hospital of city of Ardebil was studied. A questionnaire was designed to record clinical and laboratory markers of systemic atherosclerosis. Relative severity score or relative risk score of atherosclerosis based on existence of 5 or more out of 8 atherosclerosis markers (male sex, smoking, hypertension, dyslipidemia, lack of regular exercise, obesity, severe mental stress or depression, and abnormal Hb A1C levels indicating chronic hyperglycemia) was determined for each patient. IMT was determined ultrasonographically at six sites of carotid system on the left and right sides including common carotids, carotid bulbs, and internal carotids. Two average amounts of IMT measurements were calculated; total average of IMT measurements at all six sites of the carotid system and average of IMT measurements of the two carotid bulbs. The two average amounts of IMT were compared with age-normal IMT for each patient. Severity of increase in IMT averages was categorized and along with data from clinical and laboratory markers of atherosclerosis were collected and analyzed by SPSS software. Results: The sample consisted of 41 men and 59 women who were between ages of 33 and 87 years. The mean age of the patients was 58.5 years. In this study more than 80% of patients had above normal IMT measurements. The most strong relationships between atherosclerosis risk factors and severity of increase in IMT were held by male sex, smoking, lack of regular exercise, severe mental stress or depression, dyslipidemia and inappropriate blood glucose control (based on Hb A1C levels), respectively. In contrast, there were no significant relationships between hypertension and obesity with severity of IMT increase. Relative severity or risk score of atherosclerosis also had a strong relationship with severity of IMT increase. Conclusion: Seemingly, diabetes has an intense effect on IMT changes. Furthemore, considerable roles of sex, smoking, lack of regular exercise, and severe mental stresses and depression in IMT increase have been noted. This study has also highlighted the significant association between abnormal IMT and higher number of atherosclerosis risk factors. The lack of relationships between hypertension and obesity with severity of IMT increase might be attributed to extensive use of antihypertensive medications and high prevalence of obesity among type 2 diabetic patients.

Document Downloads