نظام های عرضه خدمات بهداشتی درمانی در ایران و جهان

خلاصه فارسی

مقدمه : انسان برای به واقعيت در آوردن خواست ها و ارضاء نيازها و مقابله با عواملی که ممکن سات زندگی وی را به مخاطره اندازد نيازمند تندرسی است. در واقع تندرستی مهمترين منبع برای زندگی روزمره است. پس اين مهم يک حق اجتماعی تلقی می شود که دولت و نظام اجتماعی موظف به تامين آن هستند. سازمان بهداشت جهانی تندرستی را « حالت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نبود بيماری يا ناتوانی» تعريف کرده است. نظام بهداشت از طريق ارائه خدمات بهداشتی به رسالت خود در زمينه حفظ و ارتقاء تندرستی اقدام می کند. اين خدما در قالب برنامه های مختلف بهداشتی ارائه می شوند. برنامه های بهداشتی به مجموعه ای از خدمات و فعاليتهای مختلف اطلاق می شود که به منظور مقابله با يک يا چند مشکل سالمتی طراحی گرديده است. مثلا" برنامه ايمن سازی ( واکسيناسيون) اطفال که به منظور ايجاد ايمنی در برابر برخی از بيماريهای عفونی مانند سل، فلج اطفا، سياه سرفه و ... طراحی شده است و شامل چندين خدمت مختلف نظير پيدا کردن کودکان واجد شرايط جهت واکسيناسيون، آموزش والدين آنها، تزريق واکسن و مراقبت از اطفال جهت واکسيناسيون در سنين بالاتر و يا نوبتهای بعدی و ... است. فردی که اين خدمات را دريافت می کند اصطلاحا" گيرنده خدمت ناميده می شود. بنابراين می توان چنين نتيجه گرفت که هر برنامه بهداشتی از چندين خدمت متنوع و هر خدمت از چندين فعاليت تشکيل يافته است و خدمات بهداشتی را می توان چنين تعريف کرد: « خدمات بهداشتی عبارتنداز" مجموعه فعاليـتهای به هم پيوسته ای که به منظور رسيدن به يک هدف مشخص طراحی شده است.» برای اجرای برنامه های بهداشتی بايستی يکسری اهداف داشته باشيم که ارتقاء سطح سلامت جامعه هدف کلی برنامه های بهداشتی است. همچنين گروههای هدف برای برنامه های بهداشتی مد نظر باشد که در نظام بهداشتی گروههای هدف به شرح زير می باشند: 1- گروه کودکان زير 6 سال ( که اين گروه به گروههای متفاوتی تقسيم می شوند) 2- گروه مادران باردار 3- گروه دانش آموزان 4- گروههای بيماران مختلف ( مانند افراد مبتلا به بيماری سل، مالاريا، فشار خون و ... ) 5- گروه زوجهائی که واجد شرايط فاصله گذاری بين تولدها هستند. گروههای هدف فوق و بسياری از گروههای ديگر از جمله افرادی از جامعه هستند که در معرض ابتلا به مشکلات سلامت هستند و برای آنها برنامه های بهداشتی پيش بينی گرديده است. مراقبتهای اوليه بهداشتی: به مجموعه خدماتی که توسط خانه های بهداشت، پايگاههای بهداشت شهری و در مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستائی ازائه می شود اصطلاحا" مراقبتهای اوليه بهداشتی يا خدمات بهداشتی درمانی اوليه ( P.h.C) می گويند. اين خدمات در کمترين حالت حداقل از اجزاء زير تشکيل شده است. 1- آموزش مردم 2- بهبود وضعيـت غذا و تغذيه 3- تامين آب آشاميدنی سالم 4- ايمن سازی بر عليه بيماريهای عفونی 5- بهداشت مادر و کودک 6- مبارزه با بيماريهای شايع بومی 7- درمان مناسب بيماريها و حوادث 8- تدارک داروهای اساسی با عنايت به مفاهيم مذکور د رارتباط با مراقبتهای اوليه بهداشتی چند سئوال مهم مطرح است. اين سئوالات عبارتند از: - اين خدمات توسط چه واحدهائی ارائه می شوند؟ - چه واحدهائی اقدام به تامين منابع ( امکانات ) مورد نياز برای اين خدمات می نمايند؟ - چه کسانی و در کجا وظيفه نظارت و کنترل اين خدمات را بر عهده دارند؟ - و بالاخره سئوال آخر اينکه برنامه ريزان و طراحان اين خدمات چه کسانی هستند؟ امروزه مقوله توسعه، مورد توجه بسياري از کشورهاست و به زبان ساده توسعه، چيزي جز رضايت بخش کردن وضعيت مردم نيست. از سوی ديگر، در راه رسيدن به جنبه هاي مختلف توسعه، انسان ملاک اصلي است و سلامت وي براي راهبران برنامه‌هاي توسعه از اهميت زيادي برخوردار است. با اين وصف، هنوز بسياري از نظام‌هاي بهداشتي و درماني جهان، بد اداره مي شوند و هنوز بسياري از کشورهاي جهان در تصميم‌گيري در بخش بهداشت ودرمان خود، با مشکلات فراواني روبرو هستند.به همين منظور، به بررسي انواع دسته بندی نظام بهداشتی و درمانی می پردازيم.

Document Downloads